Beden Ölçüsü Nasıl Alınır?

Doğru Cevap: A) Patlet

Açıklama: Patlet Nedir?

Pantolonlarda veya bazı eteklerde fermuarın kapatıldığı ve gizlendiği kumaş parçasına patlet denir. Patlet, hem fermuarı estetik olarak gizler hem de giysinin giyimini kolaylaştırır. Diğer seçenekler ise farklı terzilik kavramlarıdır: Roba, bir giysinin omuz veya kalça kısmında kullanılan, bedenden ayrık ve genellikle dekoratif olan üst parçadır; Pens, giysiye vücut formu vermek için yapılan dikiş daraltmasıdır; Kup ise özellikle üst giysilerde veya elbiselerde vücudun kıvrımlarını takip etmek için kullanılan kavisli kesim veya dikiş hattıdır (örneğin göğüs kupaları).

Doğru Cevap: C) Serilemede ölçü birimi olarak cm kullanılmasına dikkat edilir.

Açıklama: Yanlış İfadeyi Anlayalım

Serileme (gradeleme), bir giysi kalıbının farklı beden ölçülerine göre büyütülmesi veya küçültülmesi işlemidir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken birçok önemli nokta vardır:

• **Model özelliği ve oranlar (A şıkkı):** Serileme yapılırken, giysinin ana tasarımı ve orantısı korunmalıdır. Örneğin, bir ceketin yaka genişliği veya cep konumu, beden büyüdükçe orantısız bir şekilde değişmemelidir.
• **Düz boy iplik yönü (B şıkkı):** Kalıp parçaları büyütülürken veya küçültülürken, kumaşın düz boy iplik yönü değişmemeli ve kalıp üzerindeki işaretlemeler korunmalıdır. Bu, giysinin doğru şekilde durmasını ve kumaşın özelliklerini korumasını sağlar.
• **Seri farkları hesaplamaları (D şıkkı):** Her beden arasındaki ölçü farkları (seri farkları) doğru bir şekilde hesaplanmalı ve uygulanmalıdır. Bu farklar, her bölge için (örneğin bel, göğüs, kalça) belirli standartlara göre belirlenir.

Ancak, **ölçü birimi olarak her zaman cm kullanılmasına dikkat edilir ifadesi (C şıkkı) yanlış bir genellemedir.** Evet, Türkiye ve Avrupa’nın çoğu yerinde **santimetre (cm)** yaygın olarak kullanılsa da, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve bazı diğer ülkelerde **inç (inch)** ölçü birimi de tekstil ve konfeksiyon sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle, serileme yapılırken kullanılan ölçü birimi bölgeye veya firmanın tercihine göre değişebilir, her zaman cm olmak zorunda değildir.

Doğru Cevap: C) Her zaman pistoleyle birleştirilir

Açıklama: Pistole Nedir ve Neden Kullanılır?

**Pistole**, teknik resimde ve tasarımda eğrileri veya serbest formları çizmek için kullanılan özel bir çizim aracıdır. Düz çizgileri çizmek için kullanılan cetvel veya gönyeden farklı olarak, pistoleler farklı eğriliklere sahip kenarlara sahiptir. Bu sayede, “sıçrama noktaları” olarak adlandırılan ve genellikle düz bir çizgiyle birleştirilemeyen düzgün, akıcı eğrilerin oluşturulması sağlanır. Özellikle giyim kalıpları, mimari detaylar veya ürün tasarımlarında olduğu gibi, standart olmayan, organik hatların gerektiği durumlarda pistole vazgeçilmez bir araçtır.

Doğru Cevap: A) Yanıcı madde, oksijen, ısı

Açıklama: Yanma Üçgeni

Yanma olayının (yani bir ateşin) oluşabilmesi için üç temel bileşenin bir araya gelmesi gerekir. Bu üç bileşene “Yanma Üçgeni” veya “Ateş Üçgeni” denir. Bu bileşenler şunlardır:

• **Yanıcı Madde (Yakıt):** Yanan veya yanabilecek olan herhangi bir malzeme (odun, kağıt, gaz, benzin vb.).
• **Oksijen (Hava):** Yanmayı sürdürmek için gerekli olan gaz. Genellikle havadan sağlanır.
• **Isı (Tutuşma Sıcaklığı):** Yanıcı maddenin tutuşma sıcaklığına ulaşmasını sağlayan enerji (kıvılcım, alev, sürtünme vb.).

Bu üç bileşenden herhangi biri eksik olduğunda yanma olayı gerçekleşmez veya devam etmez. Bu nedenle, yangın söndürme prensipleri de genellikle bu üçgenin bir kenarını ortadan kaldırmaya dayanır.

Doğru Cevap: C) Apartura

Açıklama: Apartura Nedir?

**Apartura**, özellikle gömlek, ceket gibi giysilerin kol ağzındaki yırtmaçları (açıklıkları) temizlemek ve güçlendirmek için kullanılan özel bir patadır. Bu pata, yırtmacın kenarlarını düzgün ve dayanıklı hale getirirken, aynı zamanda estetik bir bitiş sağlar. Manşet takılmadan önce bu yırtmacın apartura ile hazırlanması gerekir.

• **Yırtmaç (A şıkkı):** Giysideki bir kesik veya açıklıktır, apartura bu yırtmacı tamamlayan parçadır.
• **Manşet (B şıkkı):** Kol ucuna eklenen, genellikle katlanan ve ilik-düğme ile kapanan bitiş parçasıdır. Apartura manşetin takıldığı yırtmacı hazırlar.
• **Kemer (D şıkkı):** Genellikle belde kullanılan, giysiyi vücuda oturtmaya veya süslemeye yarayan ayrı bir aksesuardır.

Bu nedenle, kol yırtmacını temizlemek için dikilen pata **apartura** olarak adlandırılır.

Doğru Cevap: B) 1,5 cm

Açıklama: Dikiş Payı Standartları

Hazır giyim sektöründe ve genel terzilik uygulamalarında, giysi parçalarını birleştirmek için bırakılan dikiş payları belli standartlara göre belirlenir. Bu paylar, dikişin sağlamlığını, ürünün dayanıklılığını ve olası daraltma/genişletme ihtiyaçlarını karşılamak üzere düşünülür.

• Genel olarak, **yan dikişler, omuz dikişleri ve kol dikişleri gibi ana birleştirme dikişlerinde 1,5 cm (yaklaşık 0.6 inç) dikiş payı bırakılması yaygın bir uygulamadır.** Bu miktar, dikişin sağlam bir şekilde tutturulması, overlok veya diğer kenar bitirme işlemlerinin rahatça yapılabilmesi ve gerekli durumlarda küçük tadilatlara izin vermesi için idealdir.
• **1 cm** dikiş payı daha çok yaka, kol evi gibi kavisli veya daha hassas bitirilmesi gereken yerlerde tercih edilebilir.
• **2 cm veya üzeri** dikiş payları ise genellikle etek ucu, kol ucu gibi kıvırma paylarında veya ileride bollaştırma olasılığı yüksek olan bazı özel dikişlerde kullanılır.

Çocuk ceketlerinde de dayanıklılık ve kullanım kolaylığı göz önüne alındığında, yan dikişler için **1,5 cm** dikiş payı uygun ve standart bir seçenektir.

Doğru Cevap: B) Sosyal Yaşam Etiği

Açıklama: Etik Sistemleri Anlayalım

Etik sistemler, doğru ve yanlış eylemler, ahlaki ilkeler ve değerler üzerine kuruludur. Verilen soru, özellikle ilişkilerde uyulması gereken kurallara vurgu yapmaktadır. Seçenekleri inceleyelim:

• **Kişisel Etik (A şıkkı):** Bireyin kendi vicdanı, değerleri ve inançları doğrultusunda aldığı kararları ve davranışları kapsar. Daha çok kişinin kendine karşı sorumluluklarıyla ilgilidir.
• **Sosyal Yaşam Etiği (B şıkkı):** Toplum içinde yaşayan bireylerin birbirleriyle ve çevreleriyle (doğa, diğer canlılar) olan ilişkilerinde uyması gereken normları, kuralları ve değerleri inceler. İnsan hakları, adalet, sorumluluk, çevre ahlakı gibi konular bu alanın içindedir. Soruda bahsedilen “insanların kendi aralarındaki ilişkiler” ve “insanın doğadaki diğer canlılarla kurduğu ilişkilerde uyması gereken kurallar” doğrudan sosyal yaşam etiğinin konusudur.
• **Amaçlanan Sonuç Etiği (D şıkkı – Teleolojik Etik):** Bir eylemin ahlaki değerini, o eylemin sonuçlarına göre belirleyen etik yaklaşımdır. “Amaca ulaşmak için her yol mübahtır” gibi düşünceler bu etik anlayışın aşırı yorumları olabilir.
• **Kural Etiği (C şıkkı – Deontolojik Etik):** Bir eylemin ahlaki değerini, eylemin kendisinin taşıdığı ilkelere veya kurallara uygunluğuna göre belirleyen etik yaklaşımdır. Sonuçlardan bağımsız olarak, belirli kurallara veya görevlere uyulması gerektiğini savunur. Soruda kurallardan bahsedilse de, “ilişkilerdeki” kurallar genel olarak sosyal yaşam etiğinin kapsamına girer. Kural etiği, bu kuralların neden takip edilmesi gerektiğini incelerken, sosyal yaşam etiği bu kuralların toplumsal bağlamdaki uygulamasını ve kapsamını ele alır.

Bu nedenle, “insanların kendi aralarındaki ilişkilerinde ve insanın doğadaki diğer canlılarla kurduğu ilişkilerde uyması gereken kurallar” ifadesi en kapsayıcı şekilde **Sosyal Yaşam Etiği** ile ilgilidir.

Doğru Cevap: A) 0,7-1 cm

Açıklama: Sanayide Dikiş Payları Neden Farklıdır?

Hazır giyim sanayisinde dikiş payları, evde yapılan dikişlere göre genellikle daha düşüktür. Bunun temel nedenleri verimlilik, maliyet etkinliği ve seri üretim süreçlerinin gereklilikleridir:

• **Hız ve Verimlilik:** Sanayide dikiş makineleri çok hızlı çalışır ve parçalar hassas kesilir. Daha dar dikiş payları, kumaş israfını azaltır ve dikiş süresini kısmen kısaltır.
• **Kumaş Tasarrufu:** Binlerce veya milyonlarca ürün üretildiğinde, her bir parçadan yapılan küçük bir kumaş tasarrufu toplamda büyük farklar yaratır.
• **Özel Makineler:** Sanayide genellikle dikiş ve kenar temizleme (overlok) işlemlerini aynı anda yapan makineler (örneğin overlok makineleri) kullanılır. Bu makineler, daha dar dikiş paylarıyla bile temiz ve sağlam bitişler sağlar.
• **Ürün Fonksiyonu:** Spor giyim, iç giyim gibi bazı ürünlerde daha esnek ve ince dikişler için de daha dar paylar tercih edilebilir.

Bu nedenlerle, sanayide **0,7 cm ile 1 cm** arası dikiş payları oldukça yaygındır. Özellikle overlok veya reşme dikişi gibi bitirme yöntemlerinin kullanıldığı yerlerde bu dar paylar yeterli olmaktadır. Ev tipi dikişlerdeki 1,5 cm gibi paylar, genellikle daha fazla ayarlama veya farklı dikiş teknikleri için bırakılır.

Doğru Cevap: A) Dongle (kilit)

Açıklama: Dongle Nedir ve Neden Kullanılır?

**Dongle**, özellikle yazılım programlarını yetkisiz kullanıma karşı korumak için kullanılan fiziksel bir donanım kilididir. USB bellek benzeri küçük bir cihazdır ve genellikle bilgisayarın USB portuna takılır.

Bilgisayarlı kalıp hazırlama (CAD/CAM) programları gibi yüksek maliyetli ve özel yazılımlarda dongle kullanımı çok yaygındır. Programın çalışabilmesi için bu dongle’ın bilgisayara takılı olması gerekir. Eğer dongle takılı değilse veya yetkisiz bir kopya kullanılmaya çalışılırsa, program ya hiç başlamaz ya da kısıtlı özelliklerle çalışır.

Diğer şıkları inceleyelim:

• **Ethernet (B şıkkı):** Bilgisayarların ağa bağlanmasını sağlayan bir bağlantı teknolojisidir. Güvenlikle doğrudan ilgili değildir, daha çok ağ iletişimi içindir.
• **İnternet (C şıkkı):** Küresel bilgisayar ağıdır. Bazı yazılımlar internet üzerinden lisanslama kontrolü yapsa da, “dongle” gibi fiziksel bir kilit sistemi kadar doğrudan bir güvenlik aracı değildir ve internet bağlantısı her zaman gerekmeyebilir.
• **Port (D şıkkı):** Bilgisayar üzerinde donanım veya yazılım bağlantı noktalarını ifade eder (örneğin USB portu, Ethernet portu, yazılım port numaraları). Dongle bir USB portuna takılır, ancak portun kendisi bir güvenlik aracı değildir.

Bu nedenle, bilgisayarlı kalıp hazırlama programlarının güvenliği için en belirgin ve yaygın yöntem **dongle** kullanımıdır.

Doğru Cevap: C) Desensiz bezayağı kumaşlar

Açıklama: Yönlü ve Yönsüz Kumaş Farkı

Kumaşların “yönlü” veya “yönsüz” olması, kumaş parçalarını keserken ve giysiyi birleştirirken dikkat edilmesi gereken bir özelliktir. Temel fark şudur:

• **Yönlü Kumaşlar:** Kumaşın üzerinde belirli bir yöne doğru durması gereken bir özellik (hav, tüy, desen, parlaklık farkı vb.) bulunur. Bu tür kumaşlardan kesilen tüm giysi parçalarının aynı yöne bakacak şekilde yerleştirilmesi gerekir, aksi takdirde giysinin farklı yerlerinde renk, ton veya doku farklılıkları oluşabilir. Bu durum, kumaş tüketimini artırabilir.
• **Yönsüz Kumaşlar:** Kumaşın üzerinde herhangi bir yöne doğru durması gerekmeyen bir özellik yoktur. Kesilen parçalar kumaşa herhangi bir yönde yerleştirilebilir, bu da kesim yerleşiminde daha fazla esneklik ve dolayısıyla daha az kumaş israfı sağlar.

Şimdi seçeneklere bakalım:

• **Şardonlu kumaşlar (A şıkkı):** Şardonlama işlemiyle yüzeyine hav kazandırılmış kumaşlardır (örneğin bazı polarlar veya flaneller). Bu havın belirli bir yatış yönü vardır, bu yüzden **yönlüdürler.**
• **Havlı kumaşlar (B şıkkı):** Kadife, fitilli kadife, süet gibi yüzeyinde tüyler veya hav bulunan kumaşlardır. Bu havın da belirli bir yatış yönü olduğundan, **yönlüdürler.**
• **Desensiz bezayağı kumaşlar (C şıkkı):** En basit ve yaygın dokuma tipidir. Üzerinde belirgin bir desen, hav veya parlaklık yönü bulunmadığı için, herhangi bir yöne kesildiğinde görsel bir fark oluşmaz. Bu yüzden **yönsüz kumaşlardır.**
• **Belirgin tekrar eden desenleri olan kumaşlar (D şıkkı):** Çiçek, geometrik şekil veya çizgili desenler gibi, desenin belirli bir yukarı/aşağı veya sağa/sola yönü olan kumaşlardır. Bu desenlerin giyside doğru hizalanması gerektiği için **yönlüdürler.**

Bu nedenle, verilen seçenekler arasında **desensiz bezayağı kumaşlar** yönsüz kategoriye girer.

Doğru Cevap: A) Körüklü cep

Açıklama: Yaygın Cep Türleri

Giyim sektöründe birçok farklı cep türü bulunur ve her birinin kendine özgü bir yapısı ve kullanım amacı vardır. Seçenekleri inceleyelim:

• **Körüklü cep (A şıkkı):** Genellikle spor giyim, askeri kıyafetler veya iş elbiselerinde görülen, hacimli eşyaların taşınabilmesi için cep ağzının altında veya yanında kumaş katlamaları (körük) bulunan bir cep türüdür. Bu katlamalar sayesinde cep genişleyebilir. Bu, bilinen bir **cep türüdür.**
• **Mostralı cep (B şıkkı):** “Mostra” giysi kenarlarını temizlemek ve desteklemek için kullanılan iç pervaz veya astar parçasıdır (örneğin yaka mostrası, ön patlet mostrası). “Mostralı cep” diye bilinen standart bir cep türü yoktur; bir cepte mostra kullanılsa bile, cebin tipi mostraya göre değil, yapısına göre adlandırılır.
• **Pervazlı cep (C şıkkı):** “Pervaz”, giysi kenarlarını temiz ve düzgün göstermek için kullanılan, genellikle iç kısımda kalan kumaş şerididir (örneğin yaka pervazı, kol evi pervazı). “Pervazlı cep” diye spesifik bir cep türü yoktur; biyeli cep gibi bazı cep türlerinde pervaz benzeri yapılar kullanılsa da, bu bir genel terimdir, spesifik cep adı değildir.
• **Biyeli cep (D şıkkı):** Bir cep türüdür, evet. Ancak burada soruda “Aşağıdakilerden hangisi bir cep türüdür?” şeklinde, tek doğru cevabı işaret edecek şekilde sorulduğu ve genel terimler ile cep tipleri arasındaki ayrımı vurgulamak için, köüklü cep gibi daha bariz bir cep tipi beklenir. “Biyeli cep” de bir cep türüdür, ancak “biyeli” kelimesi daha çok cebin bitirme şeklini belirtir (dar kumaş şeridi ile kenarları temizlenmiş cep). Eğer seçeneklerde sadece “körüklü cep” ve diğer genel terimler varsa, körüklü cep daha net bir cep türü belirtir. Ancak bu soru biraz muğlak, çünkü biyeli cep de bir cep türüdür.*Güncelleme:* Verilen seçenekler arasında **Körüklü cep** en belirgin ve yaygın olarak adlandırılan bir cep türüdür. “Biyeli cep” de bir cep türü olmakla birlikte, genelde “biyeli” ifadesi cebin bitirme tekniğini (biyeli paspoal cep gibi) anlatmak için kullanılır. Ancak “körüklü cep” direkt olarak cebin formunu ve fonksiyonunu belirtir. Dolayısıyla, bu tarz sorularda en bariz ve genel olarak kabul gören cep türü olarak **Körüklü cep** seçeneği öne çıkar.

Bu bağlamda, **Körüklü cep** doğrudan bir cep türünü ifade etmektedir.

Doğru Cevap: B) Şablonlama

Açıklama: Kalıp Hazırlık Süreçleri

Giysi üretimine geçmeden önce, hazırlanan temel kalıpların kesim ve dikim aşamaları için tam olarak hazır hale getirilmesi gerekir. Bu süreçte yapılan işlemler şunları içerir:

• **Dikiş Paylarının Eklenmesi:** Temel kalıba dikiş paylarının (genellikle yan dikişlerde 1.5 cm, etek uçlarında 3-4 cm gibi) eklenmesi.
• **Çıt İşaretlerinin Alınması:** Kalıp parçalarının birleştirme noktalarını veya özel detayları (pens ucu, cep yeri vb.) gösteren küçük kesik veya işaretlerin (çıt) eklenmesi.
• **Yazı ve Yön İşaretleri:** Kalıp parçalarının hangi giysi parçasına ait olduğunu (örneğin “ön beden”, “kol”), düz boy iplik yönünü, model numarasını, bedenini ve parça sayısını belirten yazıların ve ok işaretlerinin eklenmesi.
• **Kalıpların Düzenlenmesi:** Tüm bu eklemeler ve işaretlemeler yapıldıktan sonra kalıpların kesime hazır hale getirilmesidir.

Bu işlemlerin tamamına **şablonlama** denir. Şablonlama, bir kalıbın (ana patronun) üretimde kullanılabilir hale getirilmesi sürecidir.

Diğer seçenekler ise farklı anlamlara gelir:

• **Pili (A şıkkı):** Kumaşta şekil vermek için yapılan katlama ve dikiş işlemidir.
• **Astarlama (C şıkkı):** Giysinin iç kısmına eklenen, genellikle daha ince bir kumaş katmanıdır.
• **Serileme (D şıkkı):** Bir giysi kalıbının farklı beden ölçülerine göre büyütülmesi veya küçültülmesi işlemidir.

Bu bağlamda, kalıbın kesime hazır hale getirilmesi süreci **şablonlama** olarak adlandırılır.

Doğru Cevap: A) Multigrader

Açıklama: Tekstil Endüstrisinde Otomasyon

Tekstil ve hazır giyim endüstrisinde kalıp hazırlama ve kesim süreçleri, bilgisayar destekli sistemlerle büyük ölçüde otomatize edilmiştir. Bu otomasyonun bir parçası olarak, kalıpların farklı bedenlere göre büyütülüp küçültülmesi (serileme) ve ardından kumaşın kesilmesi işlemleri için özel cihazlar kullanılır.

• **Multigrader (A şıkkı):** Kelime anlamından da anlaşılabileceği gibi “multi” (çoklu) ve “grader” (serileyici) kelimelerinin birleşimidir. Bu terim, genellikle **serileme (gradasyon) ve kesim işlemlerini entegre bir şekilde aynı anda veya birbirini takip eden otomatik adımlarla yapabilen gelişmiş CAD/CAM sistemleri veya bu sistemlerin bir bileşenini ifade eder.** Bu tür sistemler, kalıpları farklı bedenlere göre ayarladıktan hemen sonra, optimize edilmiş yerleşim planlarına (marker) göre kumaşı kesebilir.
• **Variator (B şıkkı):** Genel bir terim olup, bir şeyin varyasyonunu veya değişimini sağlayan bir mekanizmayı ifade eder. Tekstil makinelerinde spesifik olarak seri ve kesim için kullanılan bir cihaz adı değildir.
• **Plother (C şıkkı):** Doğru yazılışı **Plotter**’dır. Plotter, bilgisayarda çizilen kalıp veya marker (pastal planı) verilerini büyük boyutlu kağıtlara çizen bir çıktı cihazıdır. Kesim yapmaz, sadece çizim yapar.
• **Gradasyon (D şıkkı):** Kalıpların farklı bedenlere göre büyütülüp küçültülmesi işlemidir (serileme). Bir aracın adı değil, bir işlemin adıdır.

Bu nedenle, seri ve kesim işlemlerini aynı anda yapabilen sistemi veya aracı en iyi ifade eden terim **Multigrader**’dır.

Doğru Cevap: D) Serisi yapılacak modelin veya temel bedenin doğru çalışılmış olmasına dikkat edilir.

Açıklama: Seri Çiziminde Doğruluk ve Kontrol

**Serileme (gradasyon)**, bir giysi kalıbının farklı bedenlere göre büyütülüp küçültülmesi işlemidir. Bu işlemde başarıya ulaşmak için bazı temel prensiplere uyulması gerekir:

• **Doğru Temel Kalıp (D şıkkı):** Serileme işleminin en kritik ön koşulu, serisi yapılacak olan **temel bedenin veya modelin doğru ve hatasız bir şekilde hazırlanmış olmasıdır.** Temel kalıpta yapılacak bir hata, serilenen tüm bedenlere yansıyacak ve üretimde ciddi sorunlara yol açacaktır. Bu nedenle, temel kalıbın ölçüleri, duruşu ve formu mükemmel olmalıdır. Bu ifade **doğrudur**.
• **Ölçü Kontrolü (A şıkkı):** Seri çizimi bittikten sonra **ölçü kontrolüne kesinlikle ihtiyaç vardır.** Hatta bu, serileme sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Her bir bedenin ilgili ölçüleri (göğüs, bel, kalça, kol boyu vb.) mutlaka kontrol edilmeli ve standart beden tablosuna uygunluğu doğrulanmalıdır. “Gerek yoktur” ifadesi **yanlıştır**.
• **Çizgi Kalınlıkları (B şıkkı):** Genellikle tam tersi bir gösterim tercih edilir. **Ana beden veya küçük beden ince çizgi ile, büyüyen veya küçülen bedenler ise genellikle daha belirgin (kalın) çizgilerle veya farklı renklerle gösterilerek ayırt edilir.** “Küçük beden ince çizgi ile, büyük beden kalın çizgi ile gösterilir” ifadesi standart bir kural değildir ve bazen tam tersi de uygulanabilir veya farklı renkler kullanılır. Genelde ana beden referans çizgisi daha ince olur. Bu ifade kesin olarak doğru değildir.
• **Ölçü Değişimi ve Sonuç (C şıkkı):** Seri çizimi yapılırken parçalardaki ölçülerin değişmesi **sonucu doğrudan etkiler.** Serileme zaten ölçülerin belirli kurallara göre değiştirilerek farklı bedenlerin oluşturulması işlemidir. Ölçülerdeki her değişim, nihai ürünün bedenine ve duruşuna doğrudan etki eder. “Değişmez” ifadesi **yanlıştır**.

Bu bağlamda, **D şıkkı** doğru ifadeyi içermektedir.

Doğru Cevap: B) Fermuar

Açıklama: Külot Dikim Malzemeleri

Külot, genellikle esnek ve vücuda oturan bir iç giyim ürünüdür. Dikiminde kullanılan malzemeler, ürünün konforu, esnekliği ve işlevselliği açısından önemlidir. Seçenekleri inceleyelim:

• **Biye (A şıkkı):** Kumaş kenarlarını temizlemek ve süslemek için kullanılan dar kumaş şeritleridir. Külotların bacak ve bel kenarlarında, özellikle dikişsiz veya daha estetik bir bitiş sağlamak amacıyla kullanılabilir. Bu nedenle külot dikiminde **kullanılabilir**.
• **Fermuar (B şıkkı):** Genellikle giysilerin açılıp kapanmasını sağlayan bir bağlantı elemanıdır (pantolon, etek, ceket vb.). Külot gibi vücuda oturan ve esnek olması gereken bir iç giyim ürününde, fermuarın herhangi bir işlevi veya kullanım alanı yoktur. Bu nedenle külot dikiminde **kullanılmaz**.
• **Lastik (C şıkkı):** Külotların bel ve bacak kısımlarının vücuda oturmasını ve esnekliğini sağlamak için vazgeçilmez bir malzemedir. Çeşitli genişlik ve esneklikte lastikler kullanılır. Bu nedenle külot dikiminde **kullanılır**.
• **Kumaş (D şıkkı):** Külotun ana yapısını oluşturan malzemedir. Genellikle pamuklu, likralı, modal gibi esnek ve nefes alabilen kumaşlar tercih edilir. Külot dikiminde temel malzemedir ve **kullanılır**.

Bu bağlamda, **Fermuar** külot dikiminde kullanılacak malzemelerden değildir.

Doğru Cevap: D) Serisi yapılacak modelin veya temel bedenin doğru çalışılmış olmasına dikkat edilir.

Açıklama: Seri Çiziminde Doğruluk ve Kontrol

Serileme (gradasyon), bir giysi kalıbının farklı bedenlere göre büyütülüp küçültülmesi işlemidir. Bu işlemde başarıya ulaşmak için temel prensiplere uyulması gerekir:

• Doğru Temel Kalıp (D şıkkı): Serileme işleminin en kritik ön koşulu, serisi yapılacak olan temel bedenin veya modelin doğru ve hatasız bir şekilde hazırlanmış olmasıdır. Temel kalıpta yapılacak bir hata, serilenen tüm bedenlere yansıyacak ve üretimde ciddi sorunlara yol açacaktır. Bu nedenle, temel kalıbın ölçüleri, duruşu ve formu mükemmel olmalıdır. Bu ifade doğrudur.
• Ölçü Kontrolü (A şıkkı): Seri çizimi bittikten sonra ölçü kontrolüne kesinlikle ihtiyaç vardır. Hatta bu, serileme sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Her bir bedenin ilgili ölçüleri (göğüs, bel, kalça, kol boyu vb.) mutlaka kontrol edilmeli ve standart beden tablosuna uygunluğu doğrulanmalıdır. “Gerek yoktur” ifadesi yanlıştır.
• Çizgi Kalınlıkları (B şıkkı): Genellikle tam tersi bir gösterim tercih edilir. Ana beden veya küçük beden ince çizgi ile, büyüyen veya küçülen bedenler ise genellikle daha belirgin (kalın) çizgilerle veya farklı renklerle gösterilerek ayırt edilir. Bu ifade kesin olarak doğru değildir; gösterim şekli yazılıma veya sektör uygulamasına göre değişebilir.
• Ölçü Değişimi ve Sonuç (C şıkkı): Seri çizimi yapılırken parçalardaki ölçülerin değişmesi sonucu doğrudan etkiler. Serileme zaten ölçülerin belirli kurallara göre değiştirilerek farklı bedenlerin oluşturulması işlemidir. Ölçülerdeki her değişim, nihai ürünün bedenine ve duruşuna doğrudan etki eder. “Değişmez” ifadesi yanlıştır.

Bu bağlamda, D şıkkı doğru ifadeyi içermektedir.

Doğru Cevap: C) Poliamid

Açıklama: Mayo Kumaşlarının Özellikleri

Mayo gibi suyla doğrudan temas eden giysilerde, kumaşın suyu emme oranı, kuruma hızı, esnekliği ve klora/güneş ışınlarına karşı dayanıklılığı büyük önem taşır. Seçenekleri inceleyelim:

• Polar (A şıkkı): Genellikle polyesterden yapılan, içi tüylü, sıcak tutan bir kumaştır. Daha çok kışlık giysilerde (mont, sweatshirt) kullanılır ve suyu çok emer, bu yüzden mayo için uygun değildir.
• Kaşe (B şıkkı): Genellikle yün veya yün karışımlarından yapılan, kalın, tok ve sıcak tutan bir kumaştır. Kaban, palto gibi dış giyim ürünlerinde kullanılır ve suya karşı dayanıklı veya hızlı kuruyan bir yapısı yoktur, bu yüzden mayo için uygun değildir.
• Poliamid (C şıkkı): Naylon olarak da bilinen sentetik bir elyaftır. Poliamid kumaşlar, suyu az emmeleri, hızlı kurumaları, yüksek esneklikleri ve dayanıklılıkları nedeniyle mayo, iç giyim ve spor giyimde yaygın olarak kullanılır. Genellikle elastan (likra) ile karıştırılarak daha fazla esneklik sağlanır. Bu nedenle mayo üretimi için idealdir.
• Şantuk (D şıkkı): Genellikle ipekten veya ipek görünümlü sentetik liflerden yapılan, düzensiz kalınlıklarda ipliklerin kullanılmasıyla yüzeyinde hafif doku ve topaklar bulunan bir kumaş türüdür. Abiye kıyafetlerde veya dekorasyonda kullanılabilir, ancak suya dayanıklı veya esnek değildir, bu yüzden mayo için uygun değildir.

Bu bağlamda, mayo üretiminde kullanılan en uygun kumaş türü Poliamid’dir.

Doğru Cevap: B) Etiket

Açıklama: Giysilerdeki Bilgilendirme Unsurları

Giysilerin, tüketicilere ürün hakkında önemli bilgiler sunması yasal bir zorunluluk ve aynı zamanda marka iletişimi açısından da önemlidir. Bu bilgileri taşımak için kullanılan temel yardımcı malzeme etikettir. Seçenekleri inceleyelim:

• Lastik (A şıkkı): Giysilere esneklik ve vücuda oturma özelliği kazandıran bir yardımcı malzemedir (bel, kol, bacak ağızlarında kullanılır). Bilgilendirme amaçlı değildir.
• Etiket (B şıkkı): Giysilerin içine veya dışına dikilen, üzerinde beden numarası, marka adı, menşe ülke, kumaş içeriği, yıkama ve bakım talimatları gibi bilgilerin yer aldığı küçük parçalardır. Tüketicinin ürünü doğru kullanması ve tanıması için hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, soruda belirtilen tüm bilgileri sunmak için kullanılan ana yardımcı malzeme etikettir.
• Kumaş (C şıkkı): Giysinin ana yapısını oluşturan malzemedir. Bilgilendirme amaçlı kullanılmaz, ancak kumaşın içeriği etikette belirtilir.
• Kopça (D şıkkı): Giysilerin kapanmasını sağlayan bir tür bağlantı elemanıdır (örneğin sütyenlerde, bazı eteklerde). Bilgilendirme amaçlı değildir.

Bu bağlamda, beden, firma, ürün bilgilendirme ve yıkama talimatı gibi bilgileri sunmak için kullanılan yardımcı malzeme Etiket’tir.

Doğru Cevap: C) Üretim kaybı

Açıklama: İş Kazalarının Doğrudan ve Dolaylı Maliyetleri

İş kazaları, sadece yaralanan veya hayatını kaybeden çalışanlar için değil, aynı zamanda işverenler için de önemli maliyetlere ve kayıplara yol açar. Bu kayıplar doğrudan ve dolaylı olarak sınıflandırılabilir. Soruda bahsedilen “Makinelerin durması ya da hasara uğraması” durumu, doğrudan üretim sürecini etkileyen bir sonuçtur.

• Firmanın şöhret kaybı (A şıkkı): Bu, iş kazasının dolaylı ve uzun vadeli bir sonucudur. Firmanın imajı zarar görebilir, ancak makinelerin durması doğrudan şöhret kaybı değildir.
• İş gücü kaybı (B şıkkı): İş kazası sonucu çalışanın iş yapamaz hale gelmesi veya başka bir çalışanın onun yerine atanması ile ortaya çıkar. Makinelerin durması iş gücü kaybına yol açabilir, ancak makinelerin durması doğrudan bir iş gücü kaybı değil, bunun bir sonucudur.
• Üretim kaybı (C şıkkı): Makinelerin arızalanması, durması veya hasar görmesi, üretimin aksamasına, durmasına veya hedeflenen miktarda ürünün üretilememesine neden olur. Bu durum, doğrudan bir üretim kaybıdır.
• Pazar payının düşmesi kaybı (D şıkkı): Üretimdeki aksamalar veya şöhret kaybı gibi nedenlerle ortaya çıkabilecek, uzun vadeli ve dolaylı bir sonuçtur.

Bu bağlamda, makinelerin durması veya hasara uğraması, doğrudan ve en net şekilde üretim kaybına yol açar.

Doğru Cevap: B) Gode/Volan

Açıklama: Genişleyen Formlar

Giyim tasarımında, bir parçanın üst kısmının dar olup aşağıya doğru genişlemesiyle elde edilen forma gode veya volan denir. Bu terimler genellikle birbirinin yerine kullanılabilir veya benzer anlamlar taşır:

• Gode/Volan (B şıkkı): Kumaşın daire veya yarım daire şeklinde kesilerek ya da belirli dikiş teknikleriyle alt kısmına bol ve dalgalı bir form verilmesiyle elde edilen parçadır. Özellikle eteklerde, elbiselerde veya kol ağızlarında hareket ve hacim katmak için kullanılır. Üst kısmı dar (kalıba uygun) başlar, aşağıya doğru kademeli olarak genişler ve dalgalı bir düşüş sağlar. Bu tanım, sorudaki “üstü dar aşağıya doğru açılan parça” ifadesini mükemmel şekilde karşılar.
• Manşet (A şıkkı): Kol veya paça uçlarını bitirmek için kullanılan, genellikle katlanan ve düz bir yapıda olan parçadır. Giysinin üst kısmında daralıp aşağıya doğru açılma özelliği taşımaz.
• Pili (C şıkkı): Kumaşın belirli aralıklarla katlanarak oluşturulan kıvrımlardır. Düz bir yüzeyde hacim ve hareket yaratır ancak bir parçanın üstten alta doğru doğal bir açılmasını ifade etmez; katlamalarla oluşturulur.
• Yırtmaç (D şıkkı): Etek, elbise veya ceket gibi giysilerde hareket kolaylığı sağlamak veya estetik amaçlı bırakılan açıklıklardır. Bir giysi parçasının formuyla değil, bir açıklıkla ilgilidir.

Bu bağlamda, üstü dar başlayıp aşağıya doğru açılarak dalgalı bir görünüm veren parça Gode/Volan olarak adlandırılır.

Doğru Cevap: A) Patlet

Açıklama: Giysi Detayları ve Terminoloji

Giyim kalıbı ve dikimi alanında her bir parçanın veya detayın özel bir adı vardır. Bu isimler, giysinin doğru bir şekilde üretilmesi ve anlaşılması için önemlidir. Seçenekleri inceleyelim:

• Patlet (A şıkkı): Genellikle pantolon, etek, ceket veya gömlek gibi giysilerin ön kısmındaki fermuar veya düğme açıklığını kapatmak ve temiz bir bitiş sağlamak için kullanılan kumaş parçasına denir. Fermuarın veya iliklerin gizlendiği, giysinin ön orta kısmındaki bu yapıdır. Bu tanım, soruyu doğrudan karşılar.
• Roba (B şıkkı): Giysinin (özellikle gömlek, elbise, etek) omuz veya bel gibi kısımlarında, ana bedenden ayrılmış ve genellikle farklı bir kesime veya detaya sahip olan üst veya alt parçasıdır. Genellikle estetik veya kalıpsal amaçlarla kullanılır, fermuar açıklığı ile ilgisi yoktur.
• Pens (C şıkkı): Giysiyi vücuda oturtmak için kumaş üzerinde yapılan üçgen veya elmas şeklindeki katlama ve dikiştir. Fermuar açıklığıyla doğrudan bir ilişkisi yoktur.
• Kup (D şıkkı): Giysiyi vücuda daha iyi oturtmak veya şekil vermek amacıyla yapılan kesim hatlarıdır. Genellikle bedende veya kol gibi kısımlarda kavisli dikiş hatları şeklinde görülür. Fermuar açıklığı değildir.

Bu bağlamda, pantolondaki fermuar açıklığını temizlemek ve kapatmak için kullanılan yapıya Patlet denir.

Doğru Cevap: D) Fırfır

Açıklama: Giysilerde Kullanılan Detaylar

Giyim tasarımında, giysilere hacim, hareket veya dekoratif bir etki katmak için çeşitli teknikler ve parçalar kullanılır. “Büzgülü parça” tanımı, belirli bir detayı işaret eder:

• Korsaj (A şıkkı): Elbise veya bluzun göğüs ve bel kısmını kapsayan, vücuda oturan üst bölümüdür. Büzgülü bir parça değildir, giysinin ana bir bölümüdür.
• Pili (B şıkkı): Kumaşın belirli aralıklarla katlanarak oluşturulan ve genellikle dikilerek sabitlenen kıvrımlardır. Büzgülü bir yapıdan ziyade katlanmış ve düzgün bir formdadır.
• Pervaz (C şıkkı): Giysi kenarlarını (yaka, kol evi, etek ucu gibi) temizlemek ve güçlendirmek için kullanılan, genellikle iç kısımda kalan kumaş şerididir. Büzgülü bir parça değildir.
• Fırfır (D şıkkı): Genellikle bir kumaş şeridinin bir kenarından büzülerek veya plise yapılarak diğer kenarı düz bırakılan ve giysinin herhangi bir kenarına (kol ağzı, etek ucu, yaka gibi) eklenen dekoratif parçadır. Büzgülü yapısı sayesinde dalgalı ve hareketli bir görünüm kazanır. Bu tanım, “giysilerin değişik bölümlerine eklenen büzgülü parça” ifadesini doğrudan karşılar.

Bu bağlamda, giysilerin değişik bölümlerine eklenen büzgülü parça Fırfır olarak adlandırılır.

Doğru Cevap: A) Dikiş payı

Açıklama: Kalıp Hazırlama Terminolojisi

Giyim kalıpları hazırlanırken, giysinin nihai bedenini ve şeklini oluşturan net hatların dışına, dikim ve bitirme işlemleri için ekstra alan bırakılır. Bu fazlalık, dikim sürecinin sorunsuz ilerlemesi ve dikişlerin sağlam olması için kritik öneme sahiptir.

• Dikiş payı (A şıkkı): Kalıp parçalarının kenarlarına eklenen, kesildikten sonra kumaşın birleştirilmesi sırasında dikilen fazlalık kısımdır. Bu pay, dikiş hattından dışarı doğru uzanır ve dikiş tamamlandıktan sonra genellikle içeride kalır veya temizleme (overlok vb.) işlemiyle bitirilir. Soruda bahsedilen “dikim için gerekli fazlalık” doğrudan dikiş payını tanımlar.
• Regula (B şıkkı): Genellikle kalıpta düz çizgileri çizmek veya düzgün hatlar elde etmek için kullanılan bir tür cetvel veya çizim aracıdır. Bir fazlalık terimi değildir.
• Mola (C şıkkı): Dinlenme veya ara verme anlamına gelir; kalıpçılıkla ilgili bir terim değildir.
• Çıma (D şıkkı): Giysi kenarına, genelde dekoratif veya sağlamlaştırma amaçlı olarak yapılan, kenara çok yakın, düz bir dikiş türüdür. Bir fazlalık terimi değildir.

Bu bağlamda, kalıba dikim için gerekli olan fazlalık Dikiş payı olarak adlandırılır.

Doğru Cevap: A) Kapama Payı

Açıklama: Giysi Ön Kapama Detayları

Giysilerin ön orta kısmında, düğme, fermuar veya çıtçıt gibi kapama elemanlarının yerleştirildiği alana ve bu alandaki paylara belirli isimler verilir. Pat kenarı (düğme veya iliklerin bulunduğu kısım) ile giysinin tam orta çizgisi arasındaki mesafeye verilen isim önemlidir:

• Kapama Payı (A şıkkı): Giysinin ön ortasında, iliklerin açılacağı veya düğmelerin dikileceği, üst üste binecek olan kısmın genişliğine verilen addır. Bu pay, giysinin önünün düzgün bir şekilde kapanmasını ve ilik/düğme hizalamasının doğru olmasını sağlar. Soruda belirtilen “pat kenarı ile giysi ortası arasındaki pay” doğrudan kapama payını ifade eder.
• Kantara (B şıkkı): Genellikle cep ağızları, yırtmaçlar veya patlet gibi yerlerin başlangıç ve bitiş noktalarını güçlendirmek için yapılan küçük, kısa ve sıkı dikişlerdir. Bir pay adı değildir.
• Kemer (C şıkkı): Genellikle belde kullanılan, giysiyi vücuda oturtmaya veya süslemeye yarayan ayrı bir aksesuardır. Bir pay adı değildir.
• Korsaj (D şıkkı): Elbise veya bluzun göğüs ve bel kısmını kapsayan, vücuda oturan üst bölümüdür. Bir pay adı değildir.

Bu bağlamda, pat kenarı ile giysi ortası arasındaki fazlalığa Kapama Payı denir.

Doğru Cevap: C) Topografik anatomi

Açıklama: Anatomiye Farklı Yaklaşımlar

Anatomi, canlıların vücut yapısını inceleyen bilim dalıdır. İnceleme yöntemlerine ve odaklandığı konulara göre farklı dallara ayrılır:

• Sistematik anatomi (A şıkkı): Vücudu organ sistemlerine göre (örneğin iskelet sistemi, kas sistemi, dolaşım sistemi gibi) inceleyen anatomi dalıdır. Her bir sistemi ayrı ayrı ele alır.
• Mikroskobik anatomi (B şıkkı – Histoloji ve Sitoloji): Gözle görülemeyecek kadar küçük yapıları (hücreler, dokular) mikroskop altında inceleyen anatomi dalıdır.
• Topografik anatomi (C şıkkı – Bölgesel Anatomi): Vücudu belirli coğrafi bölgelere (örneğin baş, boyun, göğüs, karın, üst ekstremite, alt ekstremite) ayırarak, bu bölgelerdeki farklı organ ve yapıların birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen anatomi dalıdır. Cerrahi uygulamalar ve fizik muayene için büyük önem taşır. Sorudaki “İnsan vücudunu bölgelere ayırarak inceleyen” ifadesi doğrudan topografik anatomiye karşılık gelir.
• Komperatif anatomi (D şıkkı – Karşılaştırmalı Anatomi): Farklı canlı türlerinin vücut yapılarını karşılaştırarak benzerlikleri ve farklılıkları inceleyen anatomi dalıdır. Evrimsel süreçleri anlamak için kullanılır.

Bu bağlamda, insan vücudunu bölgelere ayırarak inceleyen anatomi dalı Topografik anatomidir.